O enfoque por tarefas nas clases de lingua estranxeira

Nesta sesión tratamos a aprendizaxe baseada en tarefas, que como o seu nome indica, céntrase en que os alumnos consigan ter unha competencia comunicativa máis efectiva, polo que defende a tarefa como unidade de traballo da aula para que os aprendices se comuniquen de forma real na lingua meta. Para a elaboración destas tarefas, polo tanto, os alumnos deben utilizar tamén unhas estratexias para solucionar os problemas que poidan xurdir. Este tipo de metodoloxía caracterízase pola dependencia das actividades que se propoñen (todas dependen das anteriores) de xeito que o alumno vai contruíndo o coñecemento coa axuda do resto dos compañeiros e do propio docente. Para que o coñecemento se asente, o docente debe proporcionar scaffolding ou andaimaxe, é dicir, debe apoiar a aprendizaxe facilitándolles ferramentas e fragmentando o traballo. Proporcionar este tipo de guías dunha maneira adecuada é esencial para que a Zona de Desenvolvemento Próximo do alumnado se expanda.

Xa que neste método o papel do docente é meramente secundario e se centra en proporcionar estas guías de forma axeitada e eficaz, busquei algo de información sobre como podemos dar ese scaffolding os docentes. Atopei unha entrada do blog “Pupitrelandia” (levado por un docente de Ciencias en Catalunya, Jordi Domènech) na que se dan seis estratexias para o uso de andamios didácticos que me pareceu moi ilustrativa, e na que se comenta a importancia de facer referencia a coñecementos previos do alumnado ou a usar axudas visuais, por exemplo, para que lles sexa máis facil asentar o coñecemento.

Nas clases de idiomas que tiven ao longo da educación secundaria e no bacharelato, non recordo que ningún profesor aplicase este tipo de metodoloxía en clase de inglés. Creo que os profesores máis innovadores no que a metodoloxía se refire foron sempre os de francés. Por exemplo, tiven unha profesora de francés que si que empregou este método connosco: cada sesión tiñamos unha tarefa que facer que presentabamos ao remate da clase. Un exemplo destas tarefas foi a de realizar unha entrevista aos nosos compañeiros de maneira “secreta” e despois facer unha redacción sobre as súas vidas. Creo que xa comentei esta actividade noutras entradas do blog, pero foi unha das que se me quedou máis gravada porque me pareceu un xesto moi bonito, xa que ademais de falar e aprender máis dos colegas, despois obsequiámonos as nosas redaccións coas fotos de cando eramos pequenos. Foi un detalle que me gustou moito e que recordo con moito cariño.

Pero ademais, ao longo do curso tamén debiamos facer outra actividade parella ao traballo da clase, que era un proxecto. Este proxecto íamolo desenvolvendo por grupos e tiñamos unha hora á semana adicado a el. Consistía na elaboración dun noticieiro que incluíse diferentes partes: o tempo, as novas, sección musical, sección cultural, etc. A pesares de ser unha tarefa moi laboriosa, os resultados foran moi bos na meirande parte dos grupos, e ademais puidemos aprender moito e fixarnos máis na corrección da expresión (ao estar todo gravado en vídeo, todos nos esforzabamos máis!). Deste traballo tamén saíron moitas tomas falsas, que despois a nosa profesora nos puxo para que puidésemos rirnos un pouco e fósemos conscientes dos nosos propios erros.

A verdade é que as clases eran moito máis divertidas, e algo que me gustaba moito deste tipo de enfoque era que producíamos algo ao que podíamos volver cando quixésemos. Nas clases de inglés, por exemplo, case todas as actividades eran do tipo exercicios de drills ou redaccións, e aínda que tamén tiñamos ese output que podiamos revisar, non era tan divertido como poder ver o noso propio noticieiro ou a nosa biografía. Baixo a miña opinión, isto pode deberse a que todos os estudantes da miña clase de bacharelato escollemos inglés na selectividade, e ao mellor o feito de que estas probas estén tan próximas cohíbe a imaxinación e innovación do profesorado para propoñer novas actividades e contidos que poidan resultar máis amenos.

Unha das cousas que se falaron en clase que me pareceu conveniente retratar aquí, porque pode ser potencialmente utilizada no método de aprendizaxe por tarefas, foi o aproveitamento dos recursos que nos ofrece a propia cidade na que impartimos as clases. Como é ben sabido, cada cidade ten unhas características históricas e culturais que en moitas ocasións os estudantes nin sequera coñecen, e que nos poden resultar moi útiles tanto para traballar a competencia das expresións culturais como para propoñer tarefas. Un dos exemplos que se propuñan en clase foi o de facer algo especial en Vigo polo día da Reconquista na clase de francés, xa que se rememora a saída á rúa dos cidadáns vigueses para recuperar a cidade fronte aos invasores franceses. Programar actividades deste tipo tendo en conta a historia e a cultura da cidade que habitamos tamén é importante, no sentido de que lles proporcionamos unha visión diferente e traballamos unha parte de cultura xeral que é moi probable que recorden.